"Dygot" - Jakub Małecki

   

   

   Zanim przejdę do opisu i refleksji nad daną książką chciałabym z całego serca podziękować wszystkim tym, którzy w ostatnim czasie na swoich blogach wstawiali niezwykle zachęcające recenzję "Śladów" Jakuba Małeckiego. To dzięki Wam i waszym opiniom miałam okazję zainteresować się postacią tego młodego pisarza, o którym wstyd przyznać wcześniej nie wiedziałam. I jak to się stało, że od tej niewiedzy nagle urósł mi przed oczami mój nowy mistrz literatury? Moje serce wciąż czuje się w potrzasku po tych wszystkich emocjach jakie zafundowała mi ta powieść jestem... rozdygotana. Nie wiem czy starczy mi słów, aby to wszystko przelać tu, aby podzielić się z Wami tym pięknem, którym emanuje ta książka. 

   Zacznijmy od tego o czym jest "Dygot".

   Naznaczona wstrząsającą tajemnicą ballada o pięknie i okrucieństwie polskiej prowincji.
Porywające obsesje, niszczące namiętności i groza przemijania.
Uciekająca przed Armią Czerwoną Niemka przeklina Jana Łabendowicza, który odmówił jej pomocy. Wkrótce jego żona rodzi odmieńca – chłopca o skórze białej jak śnieg. A wiejska społeczność nie akceptuje wybryków natury...
   Córeczkę Bronka Geldy ściga klątwa Cyganki. W wieku kilku lat dziewczynka zostaje ciężko poparzona w wyniku wybuchu granatu.
   Na losy Geldów i Łabendowiczów wpływają nie tylko kolejne dziejowe zawirowania i przepowiednie, lecz przede wszystkim osobiste słabości i obsesje. Drogi obu rodzin przecinają się w zaskakujący i niespodziewany sposób. Na dobre zespaja je uczucie dwojga odmieńców, introwertycznego albinosa i okaleczonej w płomieniach dziewczyny. Po kilkudziesięciu latach mroczną tajemnicę rodzinną mimowolnie rozwikła ich jedyny syn Sebastian – utracjusz i aferzysta, który postanawia wykorzystać możliwości, jakie daje Poznań, kipiąca życiem metropolia.
   Jakub Małecki snuje opowieść o przedwojennej polskiej wsi, wojnie, latach PRL-u i współczesności. Realizm magiczny łączy z groteską, a nostalgię za światem, który przeminął, przeplata z grozą istnienia w sposób godny mistrzów: Wiesława Myśliwskiego i Olgi Tokarczuk.*

   Kochani naprawdę nie wiem co mogłabym napisać o tej książce. Mam wrażenie, że wielkie słowa to i tak za mało...
   Zacznę może od tego, iż jestem w olbrzymim szoku, iż Pan Małecki, który jest pisarzem młodego pokolenia, zaledwie kilka lat starszym ode mnie posiada tak ogromny talent i potrafił niezwykle subtelnie poprowadzić nas przez całą tą historię. Czytając "Dygot" już od pierwszej strony miałam wrażenie, że siedzę z dziadkiem, który snuje mi opowieść o ludziach, których znał, których pamięta, których chce ocalić od zapomnienia.  Zatraciłam się w niej od samego początku. Czytanie zajęło mi 2 dni, ze względu na obowiązki, które i tak w głównej mierze zaniedbałam przez tę fascynującą lekturę. 

   Fascynuje mnie historia, która została opowiedziana, wykreowani bohaterowie, a przede wszystkim ich dogłębna analiza psychologiczna. To kocham najbardziej. Małecki opowiadając losy obu rodzin skupił się przede wszystkim na ich emocjach. W każdym momencie ich życia mogliśmy się z nimi utożsamić. Wiedzieliśmy co w danej chwili dzieje się w głowie Janka, Bronka czy Wiktora. Uwierzcie mi to co w ten sposób robi Małecki z czytelnikiem jest niesamowite! 

   Nie ma w tej powieści chyba postaci, która nie byłaby interesująca czy zbędna. Każdy tam po trochu uzupełnia całą historię od początku do końca. Każdy z nich ma na swoich plecach bagaż, który pojawił się wcześniej czy później, jednak towarzyszy im do końca życia. Oczywiście w głównej mierze postaci budziły moje ogromne współczucie. Miałam ochotę tupnąć nogą i krzyknąć: STOP! Dosyć tego! Ile można jeszcze tego bólu znosić? Towarzyszenie Jankowi, którego całe życie dręczą wyrzuty sumienia i co noc prześladuje go ten sam sen... Czy czytelnicza obecność przy Bronku, gdy poznaje przepowiednię u Cyganów, a następnie wszystko zaczyna się stawać prawdą... To tylko przykłady, bardzo silnie zaakcentowane.
  Rodzinę Łebendowiczów i Geldów poznajemy od pokolenia dziadków aż do prawnuka. Rozdziały naprzemiennie poświęcone są raz jednej rodzinie, raz drugiej do momentu, gdy obie zostają połączone miłością obojga "odmieńców" (choć nie cierpię tego słowa!). Na początku powieści poznajemy Janka Łebendowicza i historię miłości jego i jego żony Irki. Powiedzcie mi jak oderwać się od książki, która zaczyna się w taki sposób? Nie ma szans! 

   Autor pomimo młodego wieku doskonale odnajduje się w okresie Polski przed i po wojennej. Dogłębnie też oddaje obraz prowincji, która nie była łaskawa dla rodziny, w której pojawił się "inny". Nie wyobrażam sobie jak wielkie prześladowania musiały znosić osoby, które tak jak Wiktor bezpodstawnie były oskarżone o wszelkie klęski i nieszczęścia, które spadały na wieś. Apogeum tego stanowiła zachęta miejscowego księdza do "rozprawienia się z tym złem". Tutaj akurat ogromnie się cieszę, że żyjemy w innych czasach, chociaż wiem, że w niektórych rejonach świata osoby z albinizmem są nadal traktowane strasznie.
   Czy jest coś jeszcze o czym chciałabym napisać? Oczywiście, że tak, bo nie napisałam nawet 1/3 tego co podpowiada mi serce. Ale gdybym przelała tu to wszystko, obawiam się, że ten post wyczerpałby i limit znaków i waszą cierpliwość. A nie jest moim zamiarem zniechęcać Was do tej książki! 

  Na takie małe zakończenie dodam tylko, że ciężko było mi przeskoczyć z czasów wojennych do PRL-u (o którym nie znoszę czytać). Dodatkowo postać Sebastiana, była niezwykle irytująca i miałam ochotę nim potrząsnąć nie jeden raz. Ale wiem, że to wszystko miało swój sens, że to wszystko było po coś i wybaczam mu, bo to przecież on na końcu odkrywa największą rodzinną tajemnicę ;)
  Już tak naprawdę na zakończenie powiem, że przede wszystkim jest to powieść napisana piękną polszczyzną. Porównania tutaj do Tokarczuk czy Myśliwskiego są naprawdę trafne. Ja  jeszcze porównałabym autora do Karpowicza. Jeżeli ktoś czytał "Sońkę", którą opisywałam kiedyś na blogu to w książce Małeckiego może zakochać się jeszcze bardziej. Ja sama muszę przyznać, że "Dygot" na tyle skradł moje serce, że jestem w stanie awansować  Jakuba Małeckiego na pierwsze miejsce moich ulubionych pisarzy (oby Ignacy Karpowicz się nie pogniewał :p). 

  To wszystko. Zachęciłam Was choć trochę? A może ktoś już przeczytał? Podzielcie się się koniecznie jeśli tak :)
I dziękuję serdecznie Asi za zdjęcia, w których przeszła samą siebie :)

Ps. Nie powiem, że fakt komu dedykowana jest ta książka uniknął mojej uwagi :) Nie wiem kim jest Marta ale ma piękne imię, które dodaje dodatkowego uroku tej książce ;)